İcra Hukuku

İcra ve iflas hukuku veya diğer adı ile cebri icra hukuku, alacaklıların devlet yardımı ile alacaklarına kavuşmalarını düzenleyen hukuk dalıdır. Borçlarını ödemeyen ve yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere karşı hakları ihlal ve inkar edilenler yetkili yargı mercilerine başvurur. Alacaklı lehine alınan kararın yerine getirilmemesi durumunda da icra daireleri aracılığı ile borçlunun hak ve malları haczedilir. Borçlunun malları satılarak paraya çevrilir ve elde edilen para alacaklıya ödenir.

İcra Hukuku Hakkında

Zor kullanma yetkisinin sadece devlete tanındığı icra hukuku, maddi hukuktan kaynaklanan taleplerin devlet gücü yardımı ile alınmasına hizmet eden faaliyetler bütünüdür. Cebri icra faaliyetine ilişkin kuralları düzenleyen hukuk dalı cebri icra hukuku veya takip hukuku olarak tanımlanır. Alacaklı, sorumluluğunu yerine getirmeyen kişi ve kurumlardan alacağını tahsil etmek için cebri icra organlarına başvurarak hakkının yerine getirilmesini talep eder.

Haciz Yöntemleri

İlamlı İcra

Mahkeme kararı sonucu kararı gösteren ve karar niteliğinde olan belgeye ilam, sözkonusu mahkeme kararı ile başlatılan icra takibine ilamlı icra denilir. Alacaklı, mahkeme kararını gösteren ilam ile icra müdürlüğüne başvurarak icra takip sürecini başlatır. İcra müdürlüğü borçluya ödeme emrini iletir ve icra kesinleşir. İlamlı icrada borçluya icra emri gönderilir.
Borçlu taraf ilamlı icraya itiraz edebilir. İtiraz ve şikayetler icra mahkemelerine yapılır.

İlamsız İcra

İlam veya ilam niteliğinde bir belge olmaksızın açılabilen icra takibidir. İlamsız icra takibinin konusu nakit ve teminatlardan oluşan alacaklardır. İlamsız icra takibi; takip talebi, ödeme emri, haciz ve haczedilen malların satılıp paraya çevrilmesi aşamalarından oluşur. İlamsız icra takibinde icra emri değil ödeme emri gönderilir.
İlamsız icra takibi 3 arklı şekilde yapılır. Bunlar;
Genel haciz yoluyla
Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla ve
Kiralanan taşınmazların tahliyesi iledir.

Rehnin paraya çevrilmesi

Alacaklıda borçluya ait rehnedilmiş malın parya çevrilmesi yoluyla takibin başlatılmasıdır. Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip, icra emri veya ödeme emri olarak iki farklı şekilde yapılır. İcra emri ile borçlu 30 gün içerisinde borcunu ödemezse rehnedilen malın paraya çevrileceğinin ihtarıdır.
Ödeme emrinde ise borçlu 30 gün içerisinde borcunu ödemediği veya 7 gün içerisinde ödeme emrine itiraz etmediği taktirde rehnedilmiş malın satılıp paraya çevrileceğinin ihtar edilmesidir.

Haciz Türleri

İcra ve İflas Kanunu’nda haciz türleri belirlenmiştir. Bunlar; ihtiyati haciz, konkordato, uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırma ve iptal davası ile alacak tahsilidir.

İhtiyati Haciz

Borçlunun mal varlığına el konulduğu geçici hukuki korumadır. Alacaklı, yetkili mahkemeden alacağına istinaden ihtiyati haciz talep eder. Mahkeme ihtiyati haciz talebini kabul ederse alacaklının yüzde 10-15 arası bir teminat yatırmasına karar verir. Bu teminat yatırılmadan ihtiyati haciz kararı verilemez. Ağırlıklı olarak icra hukuku içerisinde uygulama alanı olduğundan bu hukuk alanında incelenir.
İhtiyati haciz konusu ve ihtiyati haciz sebepleri ele alınır. Alacak bir para alacağı olmalıdır. Yani haciz konusu para ve para alacağıdır. Alacağın rehinle teminat altına alınmamış olması gerekir. Teminat altına alınan bir rehinli malın değerinin alacağı karşılama oranında haczi mümkün değildir. Rehin teminatı dışında kalan kısmı ihtiyati hacze konudur.

İhtiyati haciz isteyebilmek için sebeplerse şöyledir;
Borçlunun yerleşim yerinin belli olmaması veya ikametgahının bulunmaması
Borçlunun taahhütlerinden kurtulmak amacı ile mallarını gizlemesi, mallarını kaçırması, kaçırmaya hazırlanması veya bu maksatla hareket etmesi.

Konkordato

Şirketlerin borçlarını yeniden yapılandırmak için başvurduğu hukuki bir yöntemdir. Mali durumu bozulan firma, konkordato ile borçlarını belli bir oranda ve vadede alacaklıya ödemeyi taahhüt eder. Konkordato mahkemece onaylanan bir anlaşma niteliğindedir. İflasa tabi borçlu mali durumunu böylece düzeltmeyi hedefler.

7101 sayılı İcra ve iflas kanunu ve bazı kanunlardan değişiklik yapılması hakkında kanun’un 13. maddesi ile 2004 sayılı icra iflas kanunun 285. maddesinde konkordato ile ilgili son durum şöyledir:
Borçlarını vadesi geldiği halde ödeyemeyen ya da vadesinde ödeyememe tehlikesi altında olan borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak sureti ile borçlarını ödeyebilmek veya olası bir iflastan kurtulmak için konkordato talep edebilir.

İflas talebinde bulunabilecek alacaklılar gerekçeli bir dilekçe ile borçlu taraf hakkında konkordato işlemleri başlatmayı isteyebilir. Konkordato, mahkeme içi ve dışı olarak 2 grupta incelenir. Mahkeme içi konkordato; vade konkordatosu, tenzilat konkordatosu ve birleşik konkordatodur. Düzenleniş biçimine göre adi konkordato ve mevcudun terki suretiyle konkordato çeşitleri bulunur.

Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılandırma

Sermaye şirketleri ve kooperatiflerlerle hacze başvuran alacaklıların uzlaşmasını ve iflasın ertelenerek faaliyetlerin devam etmesini sağlama şeklidir. Uzlaşma yolu ile yeniden yapılandırmada mali durumu bozulan taraf alacaklıları ile borçların yeniden yapılandırması anlaşması ile iflastan kurtulma ve faaliyetlerine devam etme şansına sahip olur. Yeniden yapılandırma yeni faiz oranları ve yeni ödeme vadelerinden ibaret olmayıp yapısal ve finansal olarak şirketin yeniden yapılandırılmasını içerir.
Yeniden yapılandırma projesi borçlu tarafından hazırlanır ve asliye ticaret mahkemesine sunulur. Alacaklının sağlıklı bir biçimde karar vermesi için proje borçlu tarafından alacaklıya incelemesi için sunulur. Projeden etkilenmeyecek olana alacaklıları bu proje hakkında bilgilendirmeye gerek yoktur. Projeden etkilenecek ve hakları veya menfaatleri yeniden yapılandırılacak alacaklılar için bilgilendirme gerekir.

İptal Davası

Borçlu tarafın henüz malları haczedilmeden önce haczi önlemek amacı ile mallarını satarlarsa alacaklılar iptal davası ile satış işleminin iptalini sağlayabilir. Borcunu ödemekten kaçınan borçlunun mağdur ettiği alacaklı iptal davası sonrası alacağını alabilmek için borçlunun mallarını haczederek tahsil edebilir.

İcra Takibi Nasıl Yapılır?

İcra takibi, alacaklının borçludan alacağını tahsil etmek amacı ile icra müdürlüğünde başlattığı bir süreçtir. İcra müdürlüğü aracılığı ile borçlunun mallarına el konulur. İcra takibinin ilk aşaması hacizdir.
İcra müdürlüğü tarafından borçluya tebligat gönderilir. Tebligat ödeme emri veya icra emridir. Tebligatlar süreli olduğundan mutlaka dikkatli okunmalıdır. Ödeme emri ve icra emri, bir borç olduğunu ve borçlunun bu borcu ödemediği taktirde icra dairesi aracılığı ile borcun tahsil edileceğini gösteren belgelerdir. Ödeme emri ve icra emri malların haczedilmesinden önceki son aşamadır. Belgeler dikkatli okunmalı, belgelerde yazan yasal haklar kullanılmalıdır.

İcra emri ile birlikte gönderilmesi gereken bir başka belge yoktur. Kambiyo takibinde borç kaynağı belge gönderilir. İlamsız takipte borç belgeye dayalıysa gönderilmelidir. Gönderilmediği takdirde 7 gün içinde icra icra mahkemesinden ödeme emrinin iptali talep edilebilir.

İcra Takibine İtiraz

Tebligatın ulaşmaması veya geç ulaşması durumunda tebligatın usulsüzlüğünün tespiti istenebilir veya gecikmiş itirazda bulunulabilir. Gecikmiş tebligatlar 7 gün içerisinde yapılabilecek ödeme emri iptalini yapamamak demektir. Bu nedenle geç ulaşma durumunda gecikme itirazı yapılmalıdır.
Takibe itiraz edilmezse itiraz süresi dolduğunda icra takibi kesinleşir. Takip kesinleştiğinde ise haciz süreci başlar. Eve, bankada bulunan paraya, gayrimenkule ve üçüncü kişilerde bulunan hak ve alacaklara haciz gelebilir.

Haciz işleminde kanuna aykırılık sözkonusu ise icra mahkemesine şikayet davası açılabilir. Şikayet davası süreye tabi değildir.

Emekli maaşı kural olarak haczedilemez. Sadece borçlunun onayı halinde haczedilebilir.
Haczedilen eşyalar depolanır ve yasal prosedür çerçevesinde satışa çıkarılarak paraya çevrilir.
Haczedilen eşyaların geri alınması, borcun ve icra masraflarının ödenmesi ile mümkündür.

İcra Hukuku Formları

İcra Hukuku ile ilgili başvuru formlarına aşağıdaki bölümden ulaşabilirsiniz. Başvuru formunu eksiksiz doldurup iletmeniz gerekmektedir.

İlamsız İcra Takibine İtiraz Dilekçesi Örneği

21. Madde’ye Göre Teligat Talebi Örneği

Formu indirmek için:

1. Form linkine tıklayınız.
2. Form açıldığında, formu bilgisayarınıza kaydediniz.

YA DA
1. Gereken linkin üzerinde farenizin sağ tuşuna basın.
2. Açılan listeden Hedefi Farklı Kaydet seçiniz
3. Formu bilgisayarınıza kaydedin.

Lütfen Dikkat:
Form PDF formatında ise;
Bu formu görüntülemek ve indirmek için Adobe Acrobat Reader’a ihtiyacınız olacaktır.

Avukat Musa Abbas Kuru

Av. Musa Abbas Kuru,  İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuştur. Yıldız-Kuru Hukuk Bürosu’nun kurucu ortağıdır.

Profili Görüntüle